به گزارش «سراج24»هر وقت به جریان انقلاب اسلامی و ئحادثه ای که در سال 57 به رهبری حضرت امام(ره) رخ داد، نگاه می کنیم یکی از پتانسیل های قوی که به این جریان کمک کرد و توانست مردم را مقابل رژیم قرار دهد، هیأت ها بودند. هیأت ها ملاک ها و معیارهایی داشتند که توانستند این حرکت را انجام دهند، یکی از آن ملاک ها شناخت دشمن و شناخت استکبار و استکبار ستیزی بود که توانستند آن کار عظیم را انجام دهند. با حجت الاسلام والمسلمین مرتضی وفاقی درباره نگاه سیاسی به فعالیت هیأت ها و دشمن شناسی هیأتها سخن گفتهایم. وی دسته بندی خوبی درباره عوامل پیروزی انقلاب اسلامی انجام می دهد و مولفههای دقیق از دشمن شناسی را بر می شمرد.
سی و اندی سال از انقلاب اسلامی می‌گذرد و همچنان هیأت ها و دستگاه امام حسین(ع) فعال هستند. آیا استکبار ستیز ی پس از انقلاب هم به عنوان یکی از مولفه های هیأت ها باید باشد؟
در موضوع انقلاب اسلامی و شکل گیری آن، چند عامل موثر بود. البته برخی عامل ها محوری هستند و برخی به عنوان کمک کننده و مؤید بودند عامل اول خود مردم بودند و نقش آنها در شکل گیری و پیروزی انقلاب. امام بارها به این نقش، نه به صورت شعاری و شکلی وتعارف، اشاره کردند. نقش مردم، یک نقش کلیدی و محوری است. مردم چه ویژگی هایی داشتند؟ اول شناخت وضعیت موجود بود.البته بخشی از این شناخت را مردم از خود امام گرفته بودند و امام نگاه مردم را عوض کرده بود.
نکته دوم فهمیدن وضعیت پیشرو آینده یا وضعیت مطلوب بود. می دانستند که می خواهند چه بکنند گرچه باز در این جهت هم امام خط دهی و جهت دهی می کردند. مثلاً می دانستند که شاه باید برود، یعنی کوتاه نمی آمدند.
نکته سوم که می خواهم بر آن تأکید کنم، جنسی از اعتقاد به این دو شناخت بود.گاهی آدم به این دو شناخت می رسد ولی ایمان و باور به این دوره گذار پیدا نمی کند. ایمان به راه، که من میتوانم از وضعیت موجود حرکت کنم و خود را به وضع مطلوب برسانم، در مردم وجود داشت. یعنی مردم چشم انداز خودشان را تعریف کرده بودند.
دومین عامل موثر در پیروزی انقلاب اسلامی خود حضرت امام(ره) به عنوان نقش محوری هدایت کننده و راهبر بود. با بودن امام مردم راه را گم نمی کردند. محور را از دست نمی دادند، در بن بست ها و فشارها و ابتلائات تکیه گاه و پشتیبان داشتند. یکی از مهم ترین ویژگیهای امام، شناخت دشمن بود. مثل کسی که در قله ای ایستاده و می بیند و گزارش می کند. جبهه مقابل را خوب شناخته بود، همین نقش کلیدی برای مدیریتها راهبری و راهبردی جامعه، پیرامون بحث هیئات هم هست. مجموعه هایی که می توانند به عنوان مجموعه های دانش بنیاد، پایه های فکری و مبانی فکری هیئات را شکل دهند و عقبه فکری این جریان را بسازند. مجموعه هایی که به عنوان مجموعه های آموزشی و رسانه ای در توسعه شناخت مردم به هیأتی ها کمک کنند.
سومین عالم پیروزی انقلاب، عناصر تأثیرگذار و نخبگان وخواص میان مردم بودند که نقش ارتباطی ایجاد می کردند. گفتمان های انقلاب اسلامی را تبیین و تدقیق می کردند. نقش نخبگان و خواص در جریان انقلاب اسلامی را نباید نادیده گرفت همچنان که اگر گاهی آسیبی به پیکره عظیم انقلاب اسلامی میرسد، بخشی اش از ناحیه خواص و نخبگان است. در هیأت ها هم تأثیر کنش گران و فعالان در این عرصه فرهنگی و دینی را نباید فراموش کرد. بسیاری از موفقیت هایی که ما در مجموعه هیئات و در هویت بخشی به هیئات شاهد بودیم و هستیم به دلیل حضور با معرفت و فهیم نخبگان و خواص این مجموعه است.
ما معتقدیم که همچنان که انقلاب اسلامی یک ظرفیت است که در آن خیلی از اتفاق ها شکل گرفت و هنوز هم این حلقه تکمیل ادامه دارد، همچنان هیأت ها را یک ظرفیت می دانیم. درست است که هیأت یک تشکل و موسسه است و جایی است برای احیای امر اهل بیت(ع) و به تعبیر زیبایی، زادگاه هنری شیعه است، ولی در حقیقت هیأت یک نهاد است یعنی بسیاری از مفاهیم و موضوعات، پیرامون هیأت شکل می گیرد مثل نهاد حوزه، مثل نهاد دین، مثل نهاد روحانیت.
در کنار نهاد روحانیت، مسجد و امام جماعت و تبلیغ شکل میگیرد. بسیاری از مفاهیم هم پیرامون هیأت شکل میگیرد. اگر امروز بخواهد هویت بخشی به هیئات شکل بگیرد و ما کارکرد و کاربرد هیئات را در جامعه امروز بخواهیم، هیأتی ها باید میزان تأثیرگذاری هیأت را بشناسند ضمن اینکه وضعیت امروز جامعه خودشان را با نگاه بینالمللی درک کند.
تا وقتی جریان هیأت از قیمه هست تا قمه، هیأت ها هویت خودشان را به طور کامل پیدا نخواهند کرد. دایره کارکرد هیئات بیش از اینهاست. آن چیزی که در هیأتی ها باید اتفاق بیفتد معرف است؛ معرفت به ظرفیت وکارکرد عظیم هیئات. همین شناخت می تواند به توانمندی هیأت کمک کند. این مسأله در تاریخ سیاسی هیئات هم بوده است. مرحوم آقا سید نورالدین حسینی هاشمی یکی از کسانی است که مبدع لفظ هیأت است. قبلش میگفتند دسته سید احمد بهشتی می نویسد که ایشان برای هیئات سه رکن قائل بود: مدیر و مداح و منبری اگر هیأتی بتواند سه اتفاق بار در هیأت ایجاد کند، آن باروری ظرفیت هیأت اتفاق میافتد. یک، بتوانند بعد معرفت، شعور و آگاهی را در خودش ودر جامعه بالا ببرد.
دو، بتواند عقل و احساس و شور را شکل دهد و منظم کند و جهت بدهد. سه، اگر بال شور و شعور و فهم وعطف، درست کار بکند باید این اتفاق سوم در هیأت شکل بگیرد و آن عزم است، یعنی تصمیم سازی و تصمیم گیری وجریان سازی در کشور وجامعه عاطفه و احساس و معرفت و فهم در هیأت هاباید منجر به جریان سازی و عزم شود. تا جریان سازی شکل نگیرد و ما به آن ظرفیت و هویت واقعی وتکمیلی وحرکت تام هیئات دست پیدا نخواهیم کرد.
دشمن شناسی در هیأت ها چگونه باید انجام بگیرد و چه فوایدی دارد؟
امام زین العابدین(ع) دعایی در صحیفه سجادیه دارند در نیایش 49 در پیشگیری از نیرنگ دشمنان و برگرداندن آزار و زیان آنها. جنس دعا حرکت است. حضرت ابتدا ویژگی های دشمن را می گویند که یک دشمن شناسی است از نگاه حضرت زین العابدین(ع) .اگر با این نگاه هیأت ها و هیأتی ها به دشمن نگاه کنند حلقه شناخت شان به آن پازل و مجموعه شناخت شان نسبت به دشمن کامل میشود و هر کدام را نادیده بگیرند برای نفوذ دشمن راه ایجاد کرده اند.
نکته اول: حضرت میفرمایند دشمن کارش دشمنی است. آنها آمده اند برای دشمنی و برای ابراز این دشمنی به هر حربه ای دست می زنند،»اسرجبت والجمت و تنقبت لقتالک» اینکه ما دشمن را ناآماده و نامهیا در مقابل خودمان تصور کنیم، یک نگاه ناقص است.
نکته دوم: لبه تیغش را تیز کرده است.دشمن در دشمنی خودش از هیچ چیزی فروگذار نمی کند.
نکته سوم:دشمن امکانات را درحد اعلای خودش به کار میگیرد و در استفاده از ابزار و امکانات کم نمیگذارد. احساس نکنیم که در نقطهای ردپای دشمن نیست. مثلاً فکر کنیم دشمن به هیأت نمیآید. تا وقتی جبهه باطل هست، دشمن همه جا هست.
نکته چهارم: زهرهای کشنده را با آب قاطی می کند. یعنی بنا نیست همیشه در لباس دشمن بیاید، بنا نیست همیشه با حرف ناجور بیاید، بنا نیست همیشه با قیافه دشمن بیاید هیأتی از توی هیأت ضربه میخورد. دشمن فقط ما را از بیرون شکست نمی دهد در همین زمینه با ما مبارزه میکند و با جنس همین میدان جلو می آید.
معنای اینکه ما استکبار را بشناسیم. این است که هیأتی بداند با دشمنی این گونه سروکار دارد.کسی که این شناخت را داشته باشد، آن وقت دشمن در مقابلش هیچ است و به چشمش نمی آید. اما این هیچ بود و به چشم نیامدن، به معنای سهل انگاری و بی توجهی در غلطیدن در غفلت و سهو نیست.
در موقعیت کنونی انقلاب اسلامی جنگ ما با استکبار جهانی وارد فضای دیگری شده وجنگ نرم است. برخی با این بهان که استکبارستیزی صرفا کار سیاسی است حتی حاضرنیستنند در هیأت، شعاری در حمایت از مردم مظلوم غزه و بحرین بدهند. می گویند باچنین کارهایی یک عده را از هیأت طرد می کنیم. آیا این هیأت می تواند در عرصه جنگ نرم جوان های ما را برای مبارزه پیدا کند؟
مسئله ای که عرض می کنم به عنوان کسی است که میخواهد مسئله هیأت ها را نقد کند، نمیخواهم نگاه انتقادی داشته باشم. ما دو جنس از تحریف در فضای هیأت ها و پایگاه های دینی داریم. تحریف ها خُرد چه در حوزه تفکر و چه در حوزه اجرا و برنامه ها. تحریف های خرد از ناحیه دوستان کج فهم و کم فهم اتفاق می افتد. نمی گویم اینها مهم نیست، ولی قابل درمان است.آن چیزی که ما نباید از آن غفلت کنیم و الان دچارش شدیم، تحریف های کلان است.
تحریف کلان به حسب ظاهر به این ساختار و سازمان دست نمی زند و شاکله این جریان را نگه میدارد. میگوید تو می توانی توسل و هیأت داشته باشی و حتی ولایی باشی، ولی ربطی به این ندارد که بروی درحوزه سیاست و جامعه ورود پیدا کنی. هیأت را نگه می دارد ولی میگوید به جهان امروز کاری نداشته باشد. در حقیقت می گوید دینی کار کن، ولی جنس از دینی کار کردن که به حوزه سیاست و اجتماع و اندیشه و آرمان انقلابی منجر نشود ما معتقدیم که سیاست ما عین دیانت ماست، نه به این معنا که حرکت های سیاسی مان را توجیه کنیم بلکه اگر درست دینی کار کنیم، سیاسی ترین کار را انجام داده ایم.
آن چیزی که جامعه ما را دراین جهت رشد میدهد این است که در کنار کار برای سیدالشهدا(ع) ، پایه های تفکر سیاسی جامعه هم شکل می گیرد. اگر درست دینی کار کنیم میشود از دل روضه «والشمرجالس علی صدره» تمام جریان انقلاب اسلامی و ایستادگی انقلاب اسلامی در مقابل دشمن را شرح داد. باطن این عبارت، حضور در همه عرصه هاست و شناخت جبهه حق و باطل.
ما معتقدیم هیأت علیه هیأت نباید بشود. ما به انواع و اقسام هیأت ها نیازمندیم. به نوگرایی ها و نوآوری در هیأت نیازمندیم البته در چهارچوب خاص خودش به سلایق و روحیات مختلف در هیأت ها نیازمندیم.
اگر ما درست کار کنیم نباید نگران باشیم که این جنس از تفکر شیعی و اسلام ناب و این باور، در مستمع ما تضعیف شود. اینکه بهانه کنیم ما نگران هستیم که بخشی از جامعه به سمت نگرش های دیگر گرایش پیدا کند، به نظر من این فرافکنی است و پایه درستی ندارد.
نکته دیگر اینکه ما باید گناه را نقد کنیم نه گناهکار را . اگر بدی وگناه و انحراف و بی اعتقادی را نقد کنیم، مهم تر است. غلبه حرکت ما باید به این سمت باشد نه جبهه گیری به سمت افراد. اگر در زیارت عاشورا می بینیم که اسم ابن زیاد و عمر سعد برده می شود در حقیقت تفکر تاریخی جبهه باطل مدنظر است. با این نگاه شمر هنوز نمرده و زنده است چون جنس تفکرات آن شخصیت زنده است.
نکته بعدی اینکه همچنان که درحوزه فردی افراد اگر به اجتهاد نرسند، پیرامون مسائل دینی خودشان تقلید عاقلانه ترین کار است و معنایش رجوع متخصص است در مباحث اجتماعی هم رجوع به متخصص، عاقلانه ترین کار است. به همین دلیل ما نیازمند یک محور هستیم، محوری که همه نیروها وتفکرات حمایتش کنند اگر سوال و نکته ای هم هست دلسوزانه بگویند در حوزه مسائل اجتماعی و حکومت اسلامی اگر تشتت و اختلاف آرا شکل بگیرد. مثالش آن کشتی است که هر کسی نمی تواند جای خودش را سوارخ کند.
انتهای پیام/
